नागपूर : आयुर्वेदातील पंचकर्म थेरपी क्रॉनिक हार्ट फेल्युअर (CHF) पूर्णपणे बरा करू शकते. या थेरपीच्या माध्यमातून माधवबागचे अनेक रुग्ण हृदयाच्या आजारावर मात करून निरोगी जीवन जगत असल्याची माहिती हृदयरोगतज्ञ डॉ. सुमेरा साबीर यांनी दिली. आयुर्वेदातील पंचकर्म थेरपीवर आधारित संशोधनाला एशियन जर्नल ऑफ कार्डिओलॉजी रिसर्च (AJOCR) ने पुष्टी दिली आहे.
हृदयाचे आजार अनेक गुंतागुंतीशी संबंधित आहे. जगभरात जवळपास २६ दशलक्ष लोक या आजाराने प्रभावित झाले आहेत. त्यापैकी एकट्या भारतात ९ ते १० दशलक्ष रुग्ण आहेत. हार्ट फेल्युअरमुळे (एचएफ) भारतातील मृत्यू दर ०.१६ दशलक्ष/वर्ष इतका उच्च आहे. भारतात हार्ट फेल्युअरचा प्रसार आणि भार वाढत आहे. एचएफच्या रूग्णांसाठी ACE, ARB, BETA Blockes, Dieuretis, Antioxidants आणि Antiplatelets क्रिया यांसारख्या औषधांची पडताळणी उपलब्ध आहे. परंतु औषधांची उच्च किंमत आणि प्रतिकूल परिणाम आहेत. त्यामुळे नवीन थेरपी आहे, जी हृदयाची कार्यक्षमता टिकवून ठेवते आणि रुग्णाच्या जीवनाची गुणवत्ता वाढवते. त्यामुळे पंचकर्म आणि आहारोपचार यांचे व्यवस्थापन हार्ट फेल्युअर ऑफ रिव्हर्सल थेरपी (HFRT) च्या छत्राखाली एकत्रित केले जाते, अशी माहिती डॉ.सुमेरा यांनी दिली.
डॉ. सुमेरा साबीर या आयुर्वेद डॉक्टर असून, त्या माधवबाग कार्डियाक क्लिनिक धंतोली नागपूर येथे कार्यरत आहेत. तीव्र हृदयविकाराच्या रूग्णांमध्ये ही थेरपी केवळ जीवनाचा दर्जा सुधारत नाही, तर हृदय पंपिंग क्षमतादेखील सुधारली गेली, यावर त्यांनी प्रगत 2D इकोसह अभ्यास केला.या अभ्यासात सर्व रुग्ण असे होते ज्यांचे हृदयाचे पंपिंग खराब होते आणि त्यांना क्लीनिकमध्ये श्वास लागणे, चक्कर येणे, थकवा येणे, पाय सुजणे आणि एनोरेक्सिया यांसारखी लक्षणे दिसून आली. हार्ट फेल्युअर रिव्हर्सल थेरपी ही 4 पायऱ्यांची सोपी प्रक्रिया आहे ज्यामध्ये स्नेहन मेडिकेटेड ऑइल (सेंट्रीपेटल ओलेशन), स्वीडन (थर्मल व्हॅसोडायलेशन), हृदधारा (थोरॅसिक ड्रिप) आणि बस्ती (पर रेक्टल हर्ब ॲडमिनिस्ट्रेशन) 14 उपचारांनंतर आणि 12 आठवडे LVEF (पंपिंग) समाविष्ट आहे. क्षमता 35% वरून 53% पर्यंत सुधारली (सामान्य पंपिंग 50-70% पर्यंत आहे).
डॉ. सुमेर आणि डॉ. इम्रान साबीर यांनी मुंबईतील माधवबाग संशोधन पथकाचे प्रमुख डॉ. राहुल मंडोले यांच्यासमवेत हा डेटा गोळा केला आणि त्याचे विश्लेषण केले. हा विश्लेषण अहवाल आणि हस्तलिखित नुकतेच एशियन जर्नल ऑफ कार्डिओलॉजी रिसर्चमध्ये प्रकाशित झाले आहे. डॉ. सुमेरा यांनी 2022 मध्ये बाकू, अझरबैजान येथे चौथ्या इंटरनॅशनल कार्डिओलॉजी सिम्पोजियममध्ये हा शोधनिबंध सादर केला आहे.
पत्रपरिषदेमध्ये आयुर्वेदिक पंचकर्माने बरे झालेल्या रुग्णांनी आपले मनोगत व्यक्त केले. याप्रसंगी माधवबाग मुंबईचे संशोधन आणि विकास विभागप्रमुख डॉ. राहुल मंडोले, माधवबाग भंडारा क्लिनिक प्रमुख आणि वरिष्ठ समुपदेशक आकस्मिक व्यवस्थापन अधिकारी डॉ. इम्रान साबीर हे प्रामुख्याने उपस्थित होते.
